سیاست‌گذاری با اعمال شاقه / گزارش  سادات مصطفوی و مصاحبه ای با سید ضیاء هاشمی

با نظام‌نامه اکران سال 99، گمانه‌ زنی‌ها و شایعات محافل سینمایی مبنی‌ بر سپردن برنامه اکران فیلم‌های سینمایی به قرعه‌کشی و شانس، شکل جدی‌تری به خود گرفته است. در این پیش‌نویس به‌ صراحت بیان شده که انتخاب فیلم‌های سینمایی برای اکران با قرعه‌کشی انجام می‌شود. اقدامی که می‌تواند فیلم‌های غیر کمدی سینمای ایران را با بحرانی جدی در اکران روبه ‌رو کند. البته این پیش‌نویس هنوز به تائید نهایی نرسیده و شنیده‌ها مبنی بر مخالفت بخش بزرگی از بدنه سینما با آن است. با مطالعه بندهای مختلف این پیش‌نویس می‌توان به این نتیجه رسید که سازمان سینمایی می‌خواهد با برقراری این نظام قضا و قدری از زیر ‎ شفافیت و عدالت در اکران برای سینمای ایران شانه خالی کند.

در پیش‌نویس نظام‌نامه اکران ۹۹ این‌ گونه بیان شده است که فیلم‌های دارای پروانه نمایش می‌توانند متقاضی اکران در یکی از هفت گروه سینمایی بر اساس قرعه‌کشی شوند. نمایش فیلم در هفت گروه منتخب به قید قرعه انجام می‌شود و استمرار نمایش آن بر اساس قرارداد یا کف فروش است. چنانچه کف فروش هفتگی برای هر فیلم کمتر از رقم سال گذشته باشد، سینماها اعم از سرگروه و غیر سرگروه مجاز به تعویض فیلم هستند. طبق قانون جدید نظام‌نامه اکران، فیلم ‎های متقاضی اکران به تشخیص شورای صنفی نمایش به سه سبد کمدی، عام و سایر تقسیم می‌شوند. تقسیم‌بندی‌ای که کاملاً 

غیر شفاف و تنها به‌ نفع فیلم‌های کمدی است. طبق این نظام نامه، قرعه‌ کشی برای هر سرگروه به‌ صورت نوبتی از این سه سبد صورت گیرد و چنانچه برای هر سبد هیچ متقاضی‌ای ثبت‌نام نکرده باشد، شورای صنفی در این خصوص تصمیم‌ گیری می‌کند. در مرتبه ی اول قرعه‌‌کشی که همزمان با اکران نوروزی انجام می‌شود، سرگروه دو فیلم را انتخاب می‌کند که شامل فیلم‌های آینده و به‌ زودی است که از سه سبد مختلف خواهد بود و در مراتب بعدی فقط یک قرعه از سبدی که نوبت آن است برای نمایش به ‌زودی انتخاب می‌شود. هیچ سرگروهی نمی‌تواند بیش از دو مرتبه متوالی فیلم از یک سبد اکران کند و درصورت انتخاب بیش از دو بار، قرعه‌ کشی با حذف سرگروه تکرار می‌شود. همچنین در تبصره‌ ای این‌ گونه ذکر شده است که در صورتی که منتخب قرعه‌ کشی از شرایط لازم در نظام‌نامه برخوردار نباشد به نخستین امکان بعدی زمانی یا مکانی منتقل می شود. مراسم قرعه‌کشی قرار است در هر فصل نمایشی با اعلام قبلی و با حضور ذی‌نفعان به شکل شفاف و به میزبانی شورای صنفی نمایش و با حضور مدیرکل نظارت بر نمایش فیلم برگزار شود. البته درباره جزئیات نحوه برگزاری این قرعه‌ کشی هیچ حرفی گفته نشده است. در نظام قرعه‌کشی فیلم‌ها برای اکران، بیشترین ضرر متوجه سینمای کودک می شود که هیچ دسته‌ بندی ویژه‌ ای در قرعه‌ کشی ندارند واین گونه آثار مجبورند با خیل عظیم فیلم‌های اجتماعی برای به دست آوردن فرصت اکران رقابت کنند، بندهایی نیز درباره سینمای کودک در این نظام‌نامه ذکر شده است.در این نظام‌نامه این‌گونه ذکر شده که هر سرگروه موظف است در طول سال، حداقل یک فیلم با موضوع کودک و نوجوان اکران کند و بیش از دو فیلم کودک و نوجوان همزمان اکران نخواهند شد و درصورت برنده شدن در قرعه‌ کشی، به نوبت بعدی منتقل می‌شود. البته در این بندها هیچ حرفی در مورد نحوه انتخاب فیلم‌های کودک درصورت بیرون نیامدن قرعه در طول سال نشده و قانون در این ‌باره نیز غیر شفاف است.

در نظام‌نامه جدید، تشکیل گروه آزاد اکران هم با قوانین سفت و سختی از طرف شورای صنفی نمایش روبه‌‌رو شده است. تشکیل گروه آزاد نمایش با حداقل ۶ و حداکثر ۱۵ سالن و با مدت زمان حداقل دو و حداکثر پنج هفته اکران در تهران (در شهرستان سقف ندارد) و با ترجیح مضامین دارای اولویت به تشخیص معاونت ارزشیابی و نظارت سازمان و درصورت درخواست متقاضی، تائید شورا و به‌صورت نوبتی امکان‌پذیر است و اگر فیلم در گروه آزاد فروش مناسبی داشته باشد، شورا می‌تواند حداکثر سه هفته به اکران فیلم اضافه کند. درصورتی که فیلمی در نوبت اقدام نمایش خود در یکی از هفت گروه به هر نحو انصراف دهد، حداقل به مدت ۶‌ماه نمی‌تواند نسبت به ثبت‌نام مجدد فیلم مذکور اقدام کند و نوبت‌دهی مجدد نیز مشمول اکران نوروز نمی‌شود. یکی از مهم‌ترین بندهای این نظام‌نامه که می‌تواند از فیلم‌سازان در برابر قراردادهای سینماداران حمایت کند، بند مربوط به نحوه اکران فیلم‌ها در سانس‌های مختلف است. طبق نظام‌نامه جدید، حداقل تعداد سانس‌های مجاز نمایش یک فیلم در سالن‌های سینمایی سه سانس گردشی و یکی درمیان است و سانس‌های نمایش فیلم‌ها از ساعت ۱۲ به بعد محاسبه می‌شود. همچنین با فروخته شدن حداقل پنج بلیت، سانس‌ها برگزار می‌شود و درصورت کنسلی سانس، هیچ فیلمی به‌عنوان جایگزین حق نمایش نخواهد داشت.

اگر مدیریت وجود داشته باشد، قرعه کشی اتفاق خوبی است

حبیب اسماعیلی یکی از پخش کنندگان آثار سینمایی در گفت و گو با «صبح نو» عنوان کرد: این طرح عنوان شده مبنی بر سیاست گذاری و انتخاب فیلم ها به صورت قرعه‌کشی احتمال ایجاد سوءتفاهم ها را بالا می برد. امکان دارد کسانی که منافعشان در خطر است این برداشت را داشته باشند که مدیریت روی فیلم ها از بین رفته و هر فیلمی با هر کیفیتی با این شیوه اکران می شود. در صورتی که این طور نیست و همه اینها نشات گرفته از این است که ما قانون مدون و درستی برای اکران فیلم ها نداریم. در حال حاضر فیلم ها در سینماهایی موسوم به سرگروه اکران می‌شود که در واقع چنین چیزی وجود ندارد. برای مثال یک سرگروه در واقع یک سینمااست که صاحب آن هم تهیه کننده و هم پخش کننده آثار است پس باید منافع اصلی خود را نیز در نظر بگیرد. اگر ما یک قانون حتی کهنه و منقضی داشته باشیم بهتر از بی قانونی است. اکران فیلم ها یا باید به صورت قرعه کشی باشد ویا طبق تاریخ پروانه نمایش. این نحوه انتخاب به صورت قرعه کشی، به صورت اکران فیلم های باکیفیت و پرمخاطب در یک زمان و فیلم هایی با کیفیت سطحی در کنارهمدیگر نیست بلکه این شیوه هم قوانین خاص خود را دارد. اتفاقا این مسئله هم باعث می شود فیلم های خوب بایکدیگر رقابت کنند و به یکدیگر ضربه نزنند و هم چرخه اکران در فصول مختلف خالی از فیلم های باکیفیت نیست. نفس این قضیه اشکالی ندارد و اگر قانونی پشت آن باشد، اتفاقا از آثارخوب سینما استقبال درخور صورت می گیرد و آثار کم کیفیت دیگر هم رنگ اکران به خود می گیرند. هیچ کدام از ما اعتقاد نداریم که چراغ های سینما خاموش شود، صندلی ها خالی شود و سینما مخاطبی نداشته باشد. این مسئله اگر با قانون متناسب با خود همراه شود می تواند به سینما و دیده شدن فیلم ها کمک بسیاری کند.

این طرح در هیچ جای دنیا مرسوم نیست!

سعیدخانی مدیر دفتر پخش خانه فیلم در گفت‌وگو با مهر درباره قرعه ‌کشی فیلم‌ها برای اکران عمومی گفت: پیش از این، طرح انتخاب ۷ سرگروه سینمایی برای اکران فیلم‌ها در سینمای ایران اجرایی شده بود که در هیچ کجای دنیا پیش از این اجرا نشده بود! حالا هم به طرح قرعه‌کشی فیلم‌ها رسیده‌ایم که آن هم در کشورهای دارای صنعت سینما نمونه مشابهی ندارد. طرح قرعه‌ کشی فیلم‌ها در همین مرحله پیش‌نویس باگ‌هایی دارد و این طرح در حالی اجرا می‌شود که بحث عرضه و تقاضا در آن دیده نشده باشد. وی با بیان اینکه معتقد است که طرح قرعه‌کشی بازگشت به عقب و مدل اکران‌ها در دهه ۶۰ است، توضیح داد: معتقدم این طرح از جمله طرح‌هایی است که باید اجرایی شود تا ببینیم چه پیامدهایی به همراه خواهد داشت.

نظام‌نامه اکران کاملاً یک سویه است

همچنین سجاد نوروزی، مدیر پردیس سینمایی آزادی نیز درباره مدل جدید اکران که در پیش نویس نظام نامه اکران در سال ۹۹ آماده است گفت: نظام‌نامه اکران در سال ۹۹، کاملاً یک سویه و دربرگیرنده منافع یک قشر خاص در سینما است و به هیچ عنوان با واقعیت‌های اکران و چارچوب فعلی که اکران در کشور دارد، از لحاظ تولید و توزیع مطابقت ندارد. مدیر پردیس سینمایی آزادی ادامه داد: تاکید می‌کنم یک سری از فیلم‌های سینمایی اصلاً نباید اکران شود، چه رسد به‌اینکه در قرعه‌کشی اکران فیلم‌ها قرار بگیرند. من معتقدم مشکل سینمای ایران در تولید است نه اکران. مشکلات بنیادینی که در بخش تولید سینما است نتیجه‌ای جز ایجاد مشکل در اکران نخواهد داشت. قرعه‌ کشی فیلم‌ها در اکران عمومی به نفع فیلم‌های ضعیف است این 

نظام نامه دربرگیرنده منافع یک سری آدم خاص است که در سینما بساز بفروشی دارند.

ضیا هاشمی، دبیر شورای عالی تهیه ‌کنندگان:

قرعه‌کشی به نفع سینمای ایران است

پیش از این باید بگویم که هرآنچه که به تقدیر بسپاریم غلط است، اما گاهی شرایطی پیش می‌آید که عرضه و تقاضا با یکدیگر مناسبتی ندارند و باید تصمیم‌گیری‌های خاصی صورت گیرد. تاکید می‌کنم که در شرایط فعلی قرعه‌کشی برای اکران فیلم‌ها به نفع سینمای ایران است و تهیه‌کنندگان و یا سینماداران با این روش 

ضرر نخواهند کرد، البته به شرطی که هیچ اعمال نفوذی در سینما نشود.

هاشمی در ادامه افزود:حال با شرایط ایجاد شده و طرح این پیش نویس که موافقان و مخالفان خود را دارد باید دید شرایط اکران 

فیلم‌ها به چه سرانجامی می رسد. آیا این طرح اجرایی می شود؟ آیا به نفع صنعت سینمااست و یا اینکه تنها افرادی سودجو از این طرح بهره برده و فیلم های سینمایی را با بحران جدی مواجه می کنند.